Vragen en beant­woording over vervuilde bagger­specie in zand­winput Nij Beets.

Indiendatum: 31 okt. 2023

Schriftelijke vragen ex artikel 35 Reglement van Orde

Onderwerp: Vervuilde baggerspecie in zandwinput

Ingediend door: Ronnie Koop

Inleiding / aanleiding

Onderstaand artikel op de website van Omrop Fryslân is zeer verontrustend.

https://www.omropfryslan.nl/nl... (zie ook bijlage).

'De gemeente Opsterland is vooraf niet op de hoogte gebracht over de toewijzing van de

zandwinput in Nij Beets als stortlocatie. Dat blijkt uit het antwoord van het college van B&W op

vragen van CDA-raadslid Kees-Jan Dijk. Volgens het college hoeft dat ook niet omdat het onder

verantwoordelijkheid van de provincie en het Wetterskip valt om storting toe te staan.'

Vragen aan het dagelijks bestuur

1. Was het dagelijks bestuur op de hoogte met de PFAS vervuilde baggerspecie die is gestort in de

zandwinput in Nij Beets.

2. Klopt het dat Wetterskip Fryslân toestemming heeft verleend voor het storten van sterk vervuilde

baggerspecie in deze zandwinput?

3. Gaat het dagelijks bestuur actie ondernemen om de vervuilde baggerspecie te verwijderen?

4. Gaat het dagelijks bestuur verhaal halen bij de provincie en de gemeente en druk uitoefenen om de baggerspecie te verwijderen?

Vervuilde grond met PFAS bij

drinkwaterwingebied Nij Beets,

grote zorgen bij Vitens

Arjen Bosselaar

21 oktober, 10:30•4 minuten leestijd

© ANP

Waterbedrijf Vitens maakt zich grote zorgen over het storten van baggerspecie die vervuild is

met PFAS in de zandwinput in Nij Beets. In de diepe put is in juni 1627 ton baggerspijs met

PFAS gestort. Maar die put ligt naast een drinkwaterwingebied.

Nij Beets is een van de 37 zogenaamde ' diepe plassen ' waar het storten van zulke vervuilde bagger

is toegestaan door de Rijksoverheid. Ook de Eastersanding bij Drachten, bij de Wijde Ee en een

zandwinput bij Suwâld staan op de lijst, zo te zien op deze kaart.

Vitens

"Wij maken ons zorgen over deze situatie, want de zandwinput bij Nij Beets ligt precies op de grens

van het zogenaamde grondwaterbeschermingsgebied", vertelt woordvoerder Rik Dogger van

Vitens. "Formeel is de met PFAS verontreinigde grond misschien net buiten dat gebied gestort,

maar de zandwinput is uiteraard één geheel."

Vooral dat laatste is volgens Dogger cruciaal. "Het valt niet uit te sluiten dat er verontreiniging in

het waterwingebied terechtkomt. Dat beschouwen wij als zeer onwenselijk."

PFAS is de verzamelnaam voor niet-afbreekbare, door de mens gemaakte giftige stoffen, oftewel

poli - en perfluoralkylstoffen. De groep bestaat uit 6000 stoffen, waar mogelijk 1500

kankerverwekkend van zijn. De stoffen worden ook wel 'forever chemicals' (eeuwige stoffen)

genoemd. Ze hebben een heel sterke verbinding en worden eigenlijk niet afgebroken.

PFAS wordt gebruikt voor producten als regenkleding, antiaanbaklagen van panden en ook in

sommige cosmetische producten. Het heeft de bijzondere eigenschap dat het water en vuil afstoot

en dat het brand tegen kan houden. Via de uitstoot van fabrieken en het gebruiken van producten

waar PFAS in verwerkt is, is het ook in de Nederlandse bodem gekomen.

Een van de bekendste gevallen van vervuiling met pfas, en schadelijke gevolgen voor de

volksgezondheid in de omgeving, speelde de afgelopen jaren bij het chemische bedrijf Chemours

uit Dordrecht.

De gemeente Opsterland is vooraf niet op de hoogte gebracht over de toewijzing van de zandwinput

in Nij Beets als stortlocatie. Dat blijkt uit het antwoord van het college van B&W op vragen van

CDA-raadslid Kees-Jan Dijk. Volgens het college hoeft dat ook niet omdat het onder

verantwoordelijkheid van de provincie en het Wetterskip valt om storting toe te staan.

Daarbij is een storting alleen mogelijk wanneer er van tevoren melding wordt gedaan bij het

Wetterskip en nadat is vastgesteld dat die storing aan de eisen voldoet. Dat betekent dat de mate van

vervuiling binnen de geldende normen moet vallen.

Waterwinputten Nij Beets

Waterbedrijf Vitens heeft bij Nij Beets meerdere waterwinputten. Het water dat daar wordt

gewonnen, wordt naar de productielocatie in Noordbergum gepompt. Daar wordt ook de kwaliteit

van het water scherp gecontroleerd, zegt het bedrijf.

© ANP

Woordvoerder Dogger geeft aan dat het tientallen jaren kan duren voordat een eventuele vervuiling

met PFAS in het water belandt, omdat het water wordt gewonnen op grote diepte. "De bodem

fungeert als filter en de bodemgesteldheid is op iedere plek in Nederland verschillend."

Als het gaat over PFAS, dan willen wij weten wat er gebeurt in onze

gemeente.

Fractievoorzitter Jimke Nicolai van GroenLinks Opsterland

De fractievoorzitter van GroenLinks in Opsterland, Jimke Nicolai, denkt daar anders over: " Het

gaat om onze inwoners en onze omgeving. Als het dan gaat om PFAS, dan willen wij weten wat er

gebeurt in onze gemeente."

'PFAS is raar spul'

"De landelijke overheid zit met een probleem, want PFAS is raar spul en wij moeten het kwijt. Dus

zoeken we plekken waar we het kunnen lozen ", denkt Nicolai. "Maar dat is natuurlijk niet fijn bij

een drinkwaterwingebied."

De politicus zou graag willen weten hoe vies de baggerspecie precies is. "Vervuilde grond is er in

verschillende categorieën. Het gaat hier niet om de zwaarste categorie, zoals in Dordrecht. Dat

weten we. Maar wat het wel is, dat weten we niet precies. We hebben alleen de melding dat er wat

is gestort. "

In de zandwinput bij Nij Beets ligt ook een drijvend zonnepark© GroenLeven

Yn de Fryske Steaten is der fan it simmer, troch de fraksjes fan GrienLinks, Partij voor de Dieren en

de SP in moasje yntsjinne oer de stoart fan mei PFAS fersmoarge baggerspesy yn sânwinputten.

Dêryn wurde Deputearre Steaten oproppen om der by it Ryk op oan te trunen op te hâlden mei dy

stoart. De moasje waard mei grutte mearderheid oannaam.

Minister Harbers

In wurdfierder fan de provinsje lit witte dat deputearre Friso Douwstra ynkoarten in ôfspraak hat

mei minister Harbers fan Ynfrastruktuer en Wettersteat. By dy moeting sil ek de stoart fan mei

PFAS fersmoarge baggerspesy yn sânwinputten ûnder de oandacht brocht wurde, seit de

wurdfierder. De útkomst fan dat petear en eventuele fierdere stappen wurde dêrnei dield mei

Provinsjale Steaten.

Ek Vitens jout oan it petear mei de minister oan te gean oer de sânwinput by Nij Beets.

In de Friese Staten is er deze zomer, door de fracties van GroenLinks, Partij voor de Dieren en de

SP een motie ingediend over de stort van met PFAS vervuilde baggerspecie in zandwinputten.

Daarin worden Gedeputeerde Staten opgeroepen om er bij het Rijk op aan te dringen met die stort.

De motie werd met grote meerderheid aangenomen.

Minister Harbers

Een woordvoerder van de provincie laat weten dat gedeputeerde Friso Douwstra binnenkort een

afspraak heeft met minister Harbers van Infrastructuur en Waterstaat. Bij die ontmoeting zal ook de

stort van met PFAS vervuilde baggerspecie in zandwinputten onder de aandacht worden gebracht,

zegt de woordvoerder. De uitkomst van dat gesprek en eventuele verdere stappen worden daarna

gedeeld met Provinciale Staten.

Ook Vitens geeft aan het gesprek met de minister aan te gaan over de zandwinput bij Nij Beets.