Vragen over de met PFOS vervuilde Jelsumer Feart.

Indiendatum: 11 mrt. 2024
Antwoorddatum: 18 mrt. 2024

Onderwerp: Besmetting PFOS Jelsumer feart

Ingediend door: Fractie Partij voor de Dieren

Inleiding / aanleiding

Onderstaande vragen zijn naar aanleiding van de berichtgeving over de zorgwekkende hoge concentraties PFOS in de Jelsumer Feart, vragen vanuit de samenleving en vragen van omwonenden die zijn gesteld tijdens de informatiebijeenkomst vorige week donderdagavond.

Vragen aan het dagelijks bestuur

1. Onrust rondom luchtbasis Leeuwarden als bron PFOS.

Het blusschuim wat op de vliegbasis tot 2006 werd gebruikt bevatte PFOS.

Aangezien er werd gesproken over een historische vervuiling, de volgende vragen:

Hoe lang is dit blusschuim met PFOS gebruikt op de vliegbasis?

Hoe vaak per week werd het blusschuim gebruikt, denk hierbij aan trainingsdoeleinden.

Hoeveel liter werd er jaarlijks gebruikt van dit type blusschuim?

Is er met PFOS besmet blusschuim opgeslagen op de vliegbasis?

Is er sprake van lekkage?

Op welke locatie op de vliegbasis werd getraind met het blusschuim?

Worden vervolgonderzoeken op de vliegbasis uitgevoerd door het Rijksvastgoedbedrijf, of zal Wetterskip Fryslân de verantwoording op zich nemen.

Antwoord: Bovenstaande vragen zijn onderdeel van de vragen die zullen worden gesteld aan de vliegbasis, het Rijksvastgoedbedrijf zal het onderzoek rondom de Jelsumer Feart niet leiden. De verantwoording ligt bij Wetterskip Fryslân, de GGD en de gemeente Leeuwarden.

2. Onrust rondom mestvergister als bron aan de Jelsumer Feart.

Zowel de eigenaar van de mestvergister als omwonenden van de mestvergister waren aanwezig op de informatiebijeenkomst. Beide partijen hebben behoefte aan helderheid, de concentraties PFOS waren hoog in het water rondom de mestvergister.

Wordt er voorrang gegeven om te bepalen of de mestvergister de bron of het lek is van PFOS?

Antwoord: Het water rondom de mestvergister is onderdeel van het onderzoek, resultaten zullen worden gedeeld. Op dit moment is de mestvergister niet verdacht als bron.

3. Vergunningen gebruik PFAS.

De metingen in de Jelsumer Feart waren extreem hoog als het gaat om PFOS, maar er zijn ook metingen gedaan in andere wateren in Fryslân. Op bepaalde locaties waren gevarieerd de waarden 3x, tot 13x hoger dan de norm. Op de vraag waar de vergunningen zijn verstrekt werd geen duidelijk antwoord gegeven.

Waar wordt PFAS gebruikt, aan wie zijn vergunningen verleend?

Is er binnenkort een overzicht beschikbaar waar PFAS wordt gebruikt?

Wordt er, gezien de aard van PFAS, vergunningen ingetrokken?

Zal het verstrekken van vergunningen aangaande PFAS worden herzien en wat is de rol van Wetterskip Fryslân hierin.

Antwoord: PFAS is een relatief nieuwe stof die op de lijst staat van stoffen die veel schade aan kunnen richten. Een overzicht van vergunningen is dan ook niet beschikbaar, er wordt door de Gemeente Leeuwarden gewerkt aan een overzicht van bedrijven die PFAS gebruiken. De vliegbasis heeft als enige een lozingsvergunning in de omgeving van de Jelsumer Feart.

4. Flora en fauna, dier en natuur.

Wat is de impact van de PFOS op het vee, vissen en de dieren in het algemeen?

Wat is de impact van PFOS op de natuur, hoeveel schade is er?

Is er schade ontstaan aan het Leeuwarder Bos?

Op welke termijn zullen er dierenspecialisten worden toegevoegd aan het team onderzoekers zoals toegezegd door de GGD.

Zijn er ecologen toegevoegd aan het team?

Antwoord: Uitbreiding advies GGD voor (huis)dieren

Omdat de risico’s voor de gezondheid op dit moment nog niet precies bekend zijn, adviseert GGD Fryslân nog steeds geen gebruik te maken van water uit de Jelsumer Feart. Aan de specifieke adviezen niet in de vaart te zwemmen, eruit te drinken, daaruit gevangen vis te eten of uw (moes)tuin met het water te besproeien, voegen we deze week een nieuw advies toe. Dit doen we na overleg met de Gezondheidsdienst voor Dieren.

Advies: laat ook uw (huis)dieren niet drinken uit of zwemmen in de Jelsumer Feart.

5. Bewoners maken zich ongerust over de moestuin, voedselbos, grondwater of zwemwater.

Worden alle moestuinen op de Jelsumer Feart onderzocht?

Worden de moestuinen bij Dekemastate onderzocht?

Ook veel tuinen zijn besproeid met water uit de Jelsumer Feart, kunnen bewoners zich melden?

Wordt het zwemwater van Zuiderburen in Leeuwarden onderzocht? (wordt veel gezwommen)

Het onderzoek wordt uitgebreid, waar is deze informatie beschikbaar?

Grondwater wordt meegenomen in het onderzoek, waar zijn deze gegevens beschikbaar?

Wordt het water van de Dokkumer EE verder onderzocht?

Naar welke richting stroomt het besmette water?

CODE ROOD! Zal er meer worden gecommuniceerd middels borden in het gebied?

Onderzoeken door gemeente Leeuwarden

De gemeente Leeuwarden laat op locaties rond de Jelsumer Feart uit voorzorg de bodem en het grondwater onderzoeken. De gemeente laat eerst de locaties onderzoeken die veel gebruikt worden vlakbij de Jelsumer Feart. Dat gaat om enkele volkstuinen, het voedselbos, het Rustpunt Buitencentrum Leeuwarder Bos en de camping in het gebied. Daarnaast laat de gemeente ook de bodem en het grondwater onderzoeken van een paar locaties op de wal van de Lytse Feart. De onderzoeken zijn begonnen op maandag 11 maart 2024 en duren ongeveer twee weken.

Op vrijdag 15 maart 2024 begint een onderzoeksbureau ook met het onderzoek naar bodem en grondwater op de Tjessingawei. Het kan zijn dat het onderzoeksbureau hiervoor medewerking vraagt van bewoners.

Tijdens de bewonersavond van donderdag 7 maart 2024 zijn nog andere locaties voor onderzoek door bewoners aangedragen. Bijvoorbeeld de volkstuinen aan de Dokkumer Ie in Snakkerburen, een voormalig baggerdepot in het gebied en enkele moestuinen in particulier bezit. Ook hier gaat de gemeente onderzoek laten uitvoeren naar de bodem en het grondwater. De gemeente heeft inmiddels een onderzoeksbureau hiervoor gevraagd.

Met de analyses van de eerste onderzoeken kan de gemeente beoordelen of meer onderzoek nodig is. Hierbij laat de gemeente zich ook adviseren door Wetterskip Fryslân en GGD Fryslân. Bewoners worden geïnformeerd zodra duidelijk is wat de onderzoeksresultaten voor de omgeving betekenen.

6. Wat voor acties worden ondernomen om het PFOS uit het water te krijgen.

Antwoord: Nog niet duidelijk!

7. Hoe kunnen we herhaling voorkomen.

Antwoord: Een verbod op PFAS, de gezamelijke waterschappen hebben vorig jaar een verzoek ingediend in Brussel!