Bijdrage veen­wei­de­pro­gramma

Algemene Bestuursvergadering d.d. 26 mei 2021

Inbreng: Suzanne van Wylick, algemeen bestuurslid PvdD

Agendapunt Veenweideprogramma

Voorzitter,

Zoals vorige week in de commissievergadering al is gesteld, is de urgentie groot om in het veenweidegebied aan de slag te gaan. Door ontwatering van het veen treedt veenoxidatie op met bodemdaling tot gevolg waardoor o.a. door verdroging schade aan de natuur, de funderingen van woningen en infrastructuur ontstaat. Veenoxidatie veroorzaakt veel CO2-uitstoot waardoor het klimaat opwarmt.

Stevige maatregelen in het veenweidegebied zijn op korte termijn noodzakelijk. Wat dat betreft vindt de PvdD de voorgestelde aanpak die vooreerst beperkt is gebleven tot twee deelgebieden, Hege Warren en Aldeboarn/De Deelen voor de periode tot 2030 niet ambitieus genoeg. Het behalen van het einddoel, een CO2 emissie in 2050 die nadert naar 0, wordt daarmee op voorhand al discutabel. Waarom nemen we de vier kansrijke gebieden niet mee in onze ambitie voor 2030? Ik kan het antwoord van het DB al raden: er is op dit moment niet meer budget, er zal dus eerst meer geld moeten worden gevonden.

Voorzitter, ook de Partij voor de Dieren snapt dat je niet verder kunt reiken dan je polsstok lang is, maar dat betekent niet dat de lat richting 2030 niet hoger kan. Door als samenwerkende Friese overheden te laten zien dat wij de problematiek onderkennen, serieus nemen en verantwoordelijkheid voelen, kunnen we met een ondersteunend lobbytraject op zoek naar aanvullende middelen. Gezien de complexiteit dient er naar mijn mening een continue en gecoördineerde bestuurlijke lobby richting Rijksoverheid en Europese Unie te worden ingezet. Europa heeft onlangs een economisch herstelpakket voor een groener, digitaler en veerkrachtiger Europa heeft gelanceerd. De eerste pijler van dit pakket, het Just Transition Fund, kansrijk is inmiddels al gekwalificeerd als kansrijk voor funding van de veenweide. Via de nationale overheden kunnen plannen bij de EU worden ingediend. Ik wil bij deze dan ook ohet DB oproepen om samen met de andere overheden hiermee aan de slag te gaan. Graag een reactie hierop van het DB.

Ook gedurende de zoektocht naar extra geld hoeft het DB wat de Partij voor de Dieren betreft niet op zijn handen te gaan zitten. Zoals ik in de commissie van vorige week ook al heb aangegeven, is de urgantie groot om nu al – daar waar mogelijk – in te zetten op verhogingen van de waterpeilen met als doelstelling de natuur robuuster te maken en meer voorzieningen voor waterberging te creëren. De directeur van It Fryske Gea, de heer Henk de Vriesd, heeft in zijn inspraakreactie aandacht gevraagd voor de toestand van de natuur in het Venweidegebied. Zijn oproep is dat herstelmaatregelen niet langer kunnen wachten. Het is nota bene het veenweideprogramma zelf dat daarvoor handvaten biedt.Op bladzijde 21 van het stuk wordt ingegaan op de uitvoering van de zogenaamde “no regret maatregelen” in de overige vier kansrijke gebieden. Een voorbeeld van een no regret maatregel is volgens Gedeputeerde Staten om alvast de instelling van een hoger waterpeil door te voeren wanneer boeren daar geen onevenredig nadeel van ondervinden. Bovendien hanteert Wetterskip Fryslan, in vergelijking met andere landsdelen, relatief lagere peilen, terwijl in die andere landsdelen ook gewoon landbouw wordt bedreven. Waarop is nog het wachten om nu door te pakken een start te maken met peilverhogingen daar waar het kan? Ik roep het DB dan ook op om hiermee voortvarend en pro-actief aan de slag te gaan. Ik heb daarvoor een motie opgesteld die het DB verzoekt om:

1. een inventarisatie te maken van alle verschillende waterpeilen in het veenweidegebied en aan de hand daarvan te bepalen waar peilverhogingen onder de noemer van een no regret maatregel zo snel mogelijk kunnen worden uitgevoerd
2. Het AB daarover nog in 2021 te informeren

Voorzitter, tenslotte wil ik over de funderingsproblematiek als gevolg van de bodemdaling het volgende eggen. Inwoners maken zich daarover terechte zorgen. Wij moeten ivoorkomen in Groningse toestanden te belanden als het gaat om de oplossing van deze problematiek. Om verder onheil zoveel mogelijk te voorkomen, zijn peilverhogingen daar waar het kan een zeer verstandige maatregel. Daar zou de funderingstafel ook een rol in kunnen spelen. Ook zijn wij voorstander van de instelling van een funderingsschadefonds, waarbij in eerste instantie de meest schrijnende gevallen moeten worden geholpen. Er zijn huizen waarbij bouwkundig onderzoek concludeert dat gevels binnen nu en vijf jaar kunnen instorten. Tenslotte pleiten wij ook voor een natuurschadefonds om ook wat aan de teloorgang daarvan te doen als gevolg van droogte en teveel aan stikstofdepositie.

Dank u voorzitter.